Działalność schroniska dla zwierząt regulują następujące akty prawne:
- ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2013 poz. 1399 z póź. zm.),
- ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. 2013 nr 0 poz. 856 z póź. zm.),
- ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. 2014 nr 0 poz. 1539 z póź. zm.)
- rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt (Dz. U. 2004 nr 158 poz. 1657).
Definicja prawna:
„schronisko dla zwierząt to miejsce przeznaczone do opieki nad zwierzętami domowymi spełniające warunki określone w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt”
(ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt).
Działalność schroniska dla zwierząt a samorząd terytorialny
Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach:
„Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: zapobiegają bezdomności zwierząt na zasadach określonych w przepisach o ochronie zwierząt”.
Zezwolenie na prowadzenie schroniska dla bezdomnych zwierząt wydaje wójt/burmistrz/prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce świadczenia usług (art. 7 ust. 1, 6). Podmiot chcący prowadzić schronisko dla zwierząt zobligowany jest spełnić wymagania określone w uchwale rady gminy dotyczące tej działalności (art. 7 ust. 3).
Zgodnie z art. 8. 1. Wniosek o udzielenie zezwolenia powinien zawierać:
- imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby przedsiębiorcy ubiegającego się o zezwolenie, oraz jego numer identyfikacji podatkowej (NIP);
- określenie przedmiotu i obszaru działalności;
- określenie środków technicznych, jakimi dysponuje ubiegający się o zezwolenie na prowadzenie działalności objętej wnioskiem;
- informacje o technologiach stosowanych lub przewidzianych do stosowania przy świadczeniu usług w zakresie działalności objętej wnioskiem;
- proponowane zabiegi z zakresu ochrony środowiska i ochrony sanitarnej planowane po zakończeniu działalności;
- określenie terminu podjęcia działalności objętej wnioskiem oraz zamierzonego czasu jej prowadzenia.
1a. Do wniosku przedsiębiorca jest obowiązany dołączyć zaświadczenie albo oświadczenie o braku zaległości podatkowych i zaległości w płaceniu składek na ubezpieczenie zdrowotne lub społeczne.
1b. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1a, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.” Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt „organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt współpracując z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi” (art. 1 ust. 3).
W przypadku znęcania się nad zwierzęciem (pojęcie określone w art. 6 ust. 2 ustawy
o ochronie zwierząt) wójt/burmistrz/prezydent miasta wydaje decyzję na podstawie, której zwierze może być czasowo odebrane właścicielowi i przekazane schronisku dla zwierząt. Decyzja ta jest podejmowana z urzędu po uzyskaniu informacji od Policji, straży gminnej, lekarza weterynarii,
a także przedstawiciela organizacji społecznej, której celem jest ochrona zwierząt (art. 7 ust. 1, 1a). Przekazania zwierzęcia schronisku następuje za jego zgodą (art. 7 ust. 1b). Zgodnie z art. 7 ust. 4.
“…kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna.”
Do zadania własnego gminy jest zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie (art. 11 ust. 1). Zasady wyłapywania bezdomnych zwierząt określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 sierpnia 1998 r. w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt (Dz. U. 1998 nr 116 poz. 753). Rada gminy przyjmuje w drodze uchwały program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
W programie poruszone są następujące aspekty:
- zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt,
- opieka nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie,
- odławianie bezdomnych zwierząt,
- obligatoryjna sterylizacja albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt,
- poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt,
- usypianie ślepych miotów (art. 11a ust. 2 ustawa o ochronie zwierząt),
- a także wskazanie dostępnych środków finansowych realizacje wymienionych zadań oraz sposób ich wydawania.
Realizacja zadań zapisanych w programie może zostać powierzona schronisku dla zwierząt. Natomiast koszty realizacji programu ponosi gmina.
Ważnym zapisem ustawy o ochronie zwierząt jest artykuł 9a, którego treść brzmi następująco:
“…osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności pozostawionego na uwięzi, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub Policję”.
Pamiętajmy, że zwierze jest również istotą czującą, nie przechodźmy obojętnie wobec jego krzywdy i cierpienia.